VPBankS: Động lực nào đằng sau câu chuyện IPO
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn sôi động với sự bứt phá của nhóm Công ty Chứng khoán như TCB, SSI, VPS. Một “người chơi” mới chuẩn bị “xuất hiện trước công chúng” – Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS). VPBank dự kiến sẽ đưa VPBankS lên sàn trong tháng 11/2025, với kế hoạch chào bán tối đa 25% vốn. Vậy thương vụ IPO này thực sự mang lại điều gì cho VPBank và VPBankS?
VPBankS – Vốn lớn nhưng chưa hiệu quả
Điểm nổi bật nhất ở VPBankS hiện tại là quy mô vốn. Với 15.000 tỷ đồng vốn điều lệ, xếp thứ 4 toàn ngành, công ty sở hữu tiềm lực tài chính lớn, đủ khả năng đáp ứng hầu hết các dịch vụ trong mảng Chứng khoán. Tuy nhiên, ROE tính đến 1H2025 chỉ đạt 7,4%, thuộc nhóm trung bình của ngành, thấp hơn đáng kể so với SSI, HCM hay TCBS – những doanh nghiệp dẫn đầu với ROE hai chữ số và hiệu quả kinh doanh vượt trội.
Cơ cấu lợi nhuận cũng cho thấy VPBankS chưa thực sự đi theo hướng của một công ty chứng khoán toàn diện. Hơn 53% lợi nhuận đến từ mảng tự doanh, chủ yếu là trái phiếu và chứng chỉ tiền gửi. Nói cách khác, VPBankS đang đóng vai trò 1 cánh tay nối dài để VPBank thực hiện các hoạt động đầu tư trái phiếu, thay vì phát triển mạnh các mảng cốt lõi của một CTCK như môi giới, cho vay margin, hay IB (tư vấn phát hành – M&A).
Chính vì vậy, khó có thể đánh giá vị thế của VPBankS ngang hàng với các công ty chứng khoán hàng đầu vốn đã tạo dựng được thương hiệu, hệ sinh thái khách hàng, và năng lực sinh lời rõ rệt.
IPO mang lại điều gì cho VPB
Mặc dù hiệu quả kinh doanh của VPBankS chưa thực sự nổi bật, nhưng việc IPO vẫn mang lại một số lợi ích đáng kể cho VPBank (mã VPB):
- Bán được 1 phần vốn với mức giá cao: Với tâm lý thị trường tích cực trong giai đoạn hiện tại, khả năng cao IPO sẽ thành công với mức giá bán cao hơn trong bối cảnh thông thường.
- Câu chuyện hỗ trợ cổ phiếu VPB: Thị trường thường hứng thú với các sự kiện IPO của công ty con. Đây sẽ là “chất xúc tác” tích cực cho giá trị cổ phiếu VPB trong phần còn lại của năm 2025.
- Tăng tính linh hoạt: Sau khi IPO, VPBank sẽ chủ động hơn về mặt thời gian nếu có ý định thoái vốn từng phần hoặc tăng vốn cho VPBankS khi điều kiện thị trường thuận lợi, giống như cách các ngân hàng khác đã làm với công ty chứng khoán trực thuộc.
Dự kiến giá bán
Điểm mấu chốt mà nhà đầu tư quan tâm: giá chào bán IPO là bao nhiêu thì phù hợp?
- Không thể kỳ vọng P/B cao như TCBS (~4.x): TCBS có lợi thế vượt trội về lợi nhuận, ROE ~ 15%, thương hiệu mạnh trong mảng IB, phát hành trái phiếu, còn VPBankS mới đi vào hoạt động trong thời gian ngắn và chưa đạt hiệu quả kinh doanh cao.
- A-Capital cho rằng giá bán ở mức P/B khoảng 2,5–3 lần là phù hợp. Đây là mức định giá tương đương với nhóm SSI, HCM, VCI – những công ty chứng khoán đã hoạt động lâu năm, có thị phần ổn định. Mặc dù hiệu quả hoạt động chưa thể so sánh với các công ty này nhưng vẫn có thể kì vọng bán được mức giá trên nhờ:
- Diễn biến tâm lý thị trường tích cực
- Là công ty con của 1 trong những ngân hàng thương mại có quy mô dẫn đầu
- Thông thường trong các thương vụ IPO với tỷ lệ phát hành mới lớn, cổ phiếu được bán với giá cao hơn giá hợp lý do bán khối lượng lớn.
Góc nhìn đầu tư
- Đây là một thương vụ mang tính chiến lược nhiều hơn là định giá hấp dẫn. VPBank sẽ hưởng lợi trước tiên, còn nhà đầu tư cần thận trọng trong bối cảnh thị trường đang tương đối lạc quan.
- Các mức giá với P/B>3 sẽ không có tỷ suất sinh lời quá hấp dẫn và tiềm ẩn nhiều rủi ro,
- Nếu giá bán IPO cao và có hứng thú với cổ phiếu VPBankS, nhà đầu tư có thể chờ cổ phiếu lên sàn và điều chỉnh về những mức giá hợp lý hơn để tham gia đầu tư.
